Poradnia

Pytania i odpowiedzi

kategoria: Nazwy własne

31.12.2021

Odmiana nazwiska Sprycha

Szanowni Państwo,
Bardzo proszę o potwierdzenie bądź wskazanie poprawnej formy odmiany nazwiska "Sprycha". Czy forma poprawna celownika to Sprysze?
Będę wdzięczna za pomoc.

W odpowiedzi podajemy wzór odmiany nazwiska Sprycha, które odmienia się jak wyraz pospolity kobieta. W celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej dochodzi dodatkowo do wymiany głosek ch w sz.
Odmiana w liczbie pojedynczej:
mianownik Sprycha
dopełniacz Sprychy
celownik Sprysze
biernik Sprychę
narzędnik Sprychą
miejscownik Sprysze
Pełny wzór odmiany - w liczbie pojedynczej i mnogiej - można też znaleźć w Słowniku gramatycznym języka polskiego, dostępnym online (http://sgjp.pl/leksemy/#1084279/Sprycha).

Poradnia

30.12.2021

Nazwisko Wowianka w odmianie

Dzień dobry,
Chciałabym zapytać o poprawną odmianę nazwiska Wowianka. Czy na ślub zapraszam Państwa Wowianków?
Z góry dziękuję!

Nazwisko Wowianka (zarówno używane przez mężczyznę, jak i kobietę) odmienia się następująco:
liczba pojedyncza
M. (Jan, Ewa) Wowianka
D. (Jana, Ewy) Wowianki
C. (Janowi, Ewie) Wowiance
B. (Jana, Ewę) Wowiankę
N. (Janem, Ewą) Wowianką
Msc. (o Janie, Ewie) Wowiance
liczba mnoga
M. (Jan i Ewa) Wowiankowie
D. (Jana i Ewę) Wowianków
C. (Janowie i Ewie) Wowiankom
B. (Jana i Ewę) Wowianków
N. (Janem i Ewą) Wowiankami
Msc. (o Janie i Ewie) Wowiankach
Tak więc na ślub zaprosimy Państwa Wowianków.

Poradnia

30.12.2021

Dolina Rabiańskiego Potoku

Dzień dobry,
mam problem z zapisem nazwy "dolina Rabskiego (Rabiańskiego) potoku". Chodzi mi o wielkość liter. Ten zapis do mnie nie przemawia, wyraz "Rabiański (Rabski)" jest przymiotnikiem, więc wydaje mi się, że powinno być "dolina rabskiego (rabiańskiego) potoku" albo "Dolina Rabskiego Potoku".
W książce, którą czytam pojawił się zapis: "dolina Rabskiego (Rabiańskiego) potoku". Z kolei w Internecie znalazłam następujący opis: "W tym miejscu umownie kończy się Bystre a zaczyna dolina Rabskiego Potoku. Obecnie w celu wypromowania tego terenu używana jest forma "Dolina Rabskiego Potoku" jako nazwa własna, nie ma ona jednak podłoża historycznego, miejscowi nigdy taką formą się nie posługiwali, podobnie jak określeniem Rabska Dolina. [http://www.twojebieszczady.net/rabe.php].
Proszę uprzejmie o pomoc. Łączę wyrazy szacunku

Zaczniemy odpowiedź od ogólnej uwagi, że istnieje zasadnicza różnica między zapisem nazw pospolitych i nazw własnych. Skoro mamy do czynienia z nazwą własną potoku, to nie możemy porównywać jej zapisu do pisowni przymiotników, które są nazwami pospolitymi. Przykładowo w Tatrach nazwa własna z przymiotnikiem - Dolina Chochołowska - jest zapisywana wielkimi literami, bo to oczywiste.
Analiza językowa danych kartograficznych pokazuje, że całe wyrażenie Rabiański Potok (Rabski Potok) jest nazwą własną, co oznacza, że jego pisownia wymaga użycia wielkich liter. Taki zapis potwierdza Urzędowy wykaz nazw rzecznych opracowany przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych:  http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/hydronimy1.pdf. Dodajmy, że Rabiański Potok i Rabski Potok to nazwy wariantywne, używane wymiennie.
Trudno nam natomiast odpowiedzieć na pytanie, czy dolina Rabiańskiego (Rabskiego) Potoku jest w całości ustabilizowaną nazwą własną, czy nie. Jeśli byłaby to nazwa własna, to powinna być zapisywana wielkimi literami. Jednak nazwa dolina Rabiańskiego Potoku nie występuje na mapach i w innych oficjalnych spisach kartograficznych. Natomiast na stronach internetowych - urzędowych i turystycznych - częściej notowany jest zapis dolina Rabskiego (Rabiańskiego) Potoku. Te informacje wskazywałyby, że dolina występuje tu w znaczeniu obszaru o określonym ukształtowaniu, a nie jako część nazwy własnej, w przeciwieństwie do nazwy Rabska Dolina.

Poradnia

25.11.2021

Przymiotnik od nazwy miasta Porto

Dzień dobry,
jak będzie brzmiał przymiotnik od miasta Porto. Np. Marynarz siedział w porcie .....
Z góry dziękuję za odpowiedź

Pytanie jest interesujące. Jednak w języku polskim od nazwy tego portugalskiego miasta Porto nie tworzy się przymiotnika. Taką informację podaje Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN. Marynarz siedział zatem w porcie Porto. Od nazwy Porto nie tworzy się również nazw mieszkańców.

Poradnia

24.11.2021

Ulica czy aleja?

Dobry wieczór,
proszę o poradę w pewnej kwestii. Mam do napisania urzędową odpowiedź do mieszkańca. Pojawiła się u mnie wątpliwość dotycząca nazwy ulicy, ponieważ spotkałam się z różną pisownią. Czy adresując kopertę do mojego adresata powinnam napisać:
1. Jan Nowak
ul. Aleja 700-lecia Torunia
87-100 Toruń
2. Jan Nowak
ul. Al. 700-lecia Torunia
87-100 Toruń
3. Jan Nowak
ul. aleja 700-lecia Torunia
87-100 Toruń
4. Jan Nowak
ul. al. 700-lecia Torunia
87-100 Toruń
Przeczytałam różne opinie i ostatecznie nie wiem czy przez nazwą aleja, Aleja winnam zaadresować kopertę, jak i w treści pisma, napisać przed słowo ul. ? Czy traktując nazwę ulicy jako Aleja 700-lecia Torunia mogę przed tym dodać skrót ul. Aleja 700-lecia Torunia. Czy jest to już błąd językowy? Czy wręcz odwrotnie, podając nazwę ulicy, zawsze należy taki skrót użyć? Czy dopuszczalne są obie formy?
Dodam, że dotychczas spotkałam adresowanie kopert w tak różnorodny sposób. Chciałabym w przyszłości uniknąć błędu językowego. I tak dla porównania:
Na tabliczce z nazwą ulicy widnieje napis "Aleje 700-lecia Torunia", w geoportalu zobaczyłam "aleja 700-lecia Torunia", na budynku "Al. 700-lecia". (W załączniku dodałam zdjęcia)
Bardzo Państwa proszę, o rozwianie moich wątpliwości językowych.
Z poważaniem.

Aby rozwiać Pani wątpliwości, najpierw trzeba ustalić, jak brzmi nazwa ulicy: aleja czy aleje? To istotne, ponieważ od tej informacji zależy pisownia.
Jeśli jest to aleja (liczba pojedyncza) to poprawna nazwa ma postać: aleja 700-lecia Torunia, jeśli są to aleje (liczba mnoga) to wówczas będziemy zapisywać: Aleje 700-lecia Torunia.
Skróty mają odpowiednio formę: aleja - al., Aleje - Al. Wybór pełnej lub skróconej formy zapisu należy od Pani. Przy adresowaniu koperty skrót ul. lepiej pominąć i zapisać w postaci skrótowej: al. lub Al.

Poradnia

22.11.2021

Nazwiska kobiet - formy odmężowskie i odojcowskie

Szanowni Państwo,
chciałabym zapytać czy możliwe jest utworzenie formy odmężowskiej i odojcowskiej od nazwiska zakończonego na -ska, -cka?
Dziękuję za pomoc.

Utworzenie formy odmężowskiej lub odojcowskiej od nazwiska zakończonego na -ska, -cka (Kowalski, Nowacki) jest niemożliwe w języku ogólnym. W języku polskim nie tworzy się tego typu form żeńskich od zakończonych w ten sposób nazwisk męskich. Zdarza się, że formy odmężowskie i odojcowskie są tworzone od tego typu nazwisk w gwarach ludowych.

Poradnia

18.11.2021

Sergiy Lysyy - odmiana ukraińskiego imienia i nazwiska

Witam,
bardzo proszę o pomoc w prawidłowej odmianie przez przypadki imienia i nazwiska. Sergiy Lysyy (ukraiński akwarelista).
Dziękuję za poprzednie porady i serdecznie pozdrawiam.

Zacznijmy od tego, że podane imię i nazwisko jest zapisane w transkrypcji angielskiej. W tekstach polskich natomiast przyjmuje się inne zasady transkrypcji, uwzględniające specyfikę fonetyczną i fleksyjną języka oryginału. Taki zapis (transkrypcja angielska) powoduje pewien problem z zapisem form fleksyjnych w odmianie. Generalnie w odmianie nazwisk słowiańskich obowiązuje spolszczenie końcówek, co może budzić kontrowersje przy zapisie angielskim.
Po tym wyjaśnieniu podajemy odmianę. Imię Sergiy: dopełniacz Sergiya, celownik Sergiyowi, biernik Sergiya, narzędnik Sergiyem, miejscownik o Sergiyu. Z kolei nazwisko Lysyy odmieniać się będzie według wzoru rzeczownikowego odmiany nazwisk polskich (jak np. nazwisko Bugaj): dopełniacz Lysyya, celownik Lysyyowi, biernik Lysyya, narzędnik Lysyyem, miejscownik Lysyyu. Trzeba mieć jednak na uwadze, że ten zapis form odmienionych jest swego rodzaju hybrydą i może budzić wątpliwości w odbiorze.

Poradnia