Poradnia

Pytania i odpowiedzi

kategoria: Interpunkcja

11.03.2021

Konstrukcja to znaczy a interpunkcja

Dzień dobry,
mam dylemat jak zapisywać wyrażenie ,,to znaczy''' na przykład kiedy występuje ono na początku zdania i nie jest żadnym wyjaśnieniem, ale nawiązuje do zdania poprzedzającego. Ludzie często używają takiego wyrażenia, żeby coś dopowiedzieć do wcześniejszej wypowiedzi. Chodzi mi o przecinek po tym wyrażeniu, czyli np.:
Ludzie kupują na obiad częściej ryż niż ziemniaki.
To znaczy(,) często jest tak, że kupujemy na obiad ziemniaki, ale ryż o wiele częściej.
Bardzo byłabym wdzięczna za pomoc.
Pozdrawiam serdecznie

Podany przez Panią przykład użycia konstrukcji „to znaczy” jako wyrażenia nawiązującego do zdania poprzedzającego i dopowiedzenia nie jest użyciem typowym (normatywnym). Dodać trzeba, że zależności łączące zdania nie są jasne. W związku z tym trudno nam jednoznacznie rozstrzygać o interpunkcji. Wydaje się jednak, że nie ma potrzeby wstawiania przecinka po „to znaczy”, bo w podanym przykładzie raczej należałoby traktować to połączenie jako składnik całości „to znaczy często jest tak”.
Konstrukcja „to znaczy” wprowadza najczęściej wnioskowanie, omówienie, objaśnienie wcześniej podanej treści. Dodajmy, że zasady pisowni i interpunkcji ustalają interpunkcję „to znaczy” tylko w funkcji wyrażenia wprowadzającego wyjaśnienie. Podajemy poniżej tę zasadę interpunkcyjną:
[385] 90.J.1. Przecinek w wyrażeniach wprowadzających wyjaśnienia i wyliczenia
Z obu stron należy oddzielać przecinkami wyrażenia wprowadzające wyjaśnienia i wyliczenia, które rozpoczynają się najczęściej od czyli, to jest, to znaczy. Jeśli takie wyrażenia znajdują się na końcu zdania, drugi przecinek zastępujemy kropką lub równoważnym jej znakiem interpunkcyjnym, np. Znam go od dawna, to znaczy od dwudziestu lat, i ogromnie go cenię. Odwiedzę kraje południowej Europy, to jest Włochy, Albanię i Grecję.

Poradnia

27.01.2021

O przecinkach słów kilka

Dzień dobry,
chciałabym uprzejmie poprosić Państwa o wskazanie poprawnej wersji:
1. Współpraca z takim Inwestorem jak X to dla nas zaszczyt i ogromne wyzwanie.
2. Współpraca z takim Inwestorem, jak X, to dla nas zaszczyt i ogromne wyzwanie.
Pozdrawiam serdecznie!

Obydwie wersje zapisu są zasadniczo poprawne. Jednak różnica w interpunkcji w zdaniu wynika również z tego, jakie znaczenie chce Pani w nim przekazać. W analizowanych zdaniach ważną informacją dla odczytania intencji nadawcy jest zapis wielką literą słowa inwestor. Taki zapis wskazuje na odnoszenie nazwy Inwestor do konkretnej, ważnej dla Pani osoby, którą chce Pani wyeksponować w zdaniu. Można więc przypuszczać, że chce Pani raczej przekazać treść, którą wyraża pierwsze zdanie, bez przecinków. Drugie zdanie, w którym widoczne jest wyodrębnienie przecinkami nazwy inwestora, wskazuje na traktowanie inwestora jako pewnego przykładu.

Poradnia

10.01.2021

Jeden czy dwa przecinki?

Szanowni Państwo
Czy w zdaniu "Po drugie to przyłóżmy się do tego co piszemy. Czy po "tego" należy postawić przecinek?

Oczywiście, po słowie "tego" należy postawić przecinek, ponieważ połączenie "do tego" wprowadza kolejne wypowiedzenie - zdanie podrzędne. Przecinek można również umieścić po wyrażeniu "Po drugie", ponieważ konstrukcja zdania wskazuje na możliwość wystąpienia pauzy przed słowem "to".

Poradnia

22.11.2020

Interpunkcja w zdaniu ze spójnikiem "a"

Szanowni Państwo,
zwracam się z uprzejmą prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu problemu interpunkcyjnego. Otóż czy w podanych niżej przykładach
przed spójnikiem a należy postawić przecinek, czy nie? Osobiście nigdy nie stawiam przecinka jeśli obok pojawiają się słowa między
lub pomiędzy, ale właśnie odebrałam pracę dyplomową od zawodowego korektora i we wszystkich podanych przykładach mam
dodane przecinki. Nie jestem pewna czy jest to poprawne, dlatego będę bardzo wdzięczna za pomoc.
1. Pozwoliło mi to na przedstawienie możliwych analogii występujących pomiędzy uczuciami wobec mocy magicznej a uczuciami
estetycznymi.
2. Dostrzegam pokrewieństwo pomiędzy Derridiańską nostalgią i afirmacją a wyróżnionymi przez badacza dwoma trybami
partycypacji w indyferencji.
3. (... ) nie istnieje opozycja pomiędzy wielością a jednością, tym samym a czymś innym.
4 (...) pomiędzy mitem a poezją.
itd.

Reguła ortograficzna (oznaczona w Zasadach pisowni i interpunkcji jako 90.G.1: https://sjp.pwn.pl/zasady/;629793) wskazuje, że przed spójnikiem "a" nie stawiamy przecinka, jeżeli w połączeniu z wyrazem "między" lub "pomiędzy" określa położenie lub wspólną cechę dwóch rzeczy. W zdaniach 1-3 mamy do czynienia z taką właśnie sytuacją, być może również we fragmencie zdania nr 4. W podanych zdaniach przecinka przed "a" nie stawiamy.

Poradnia

09.09.2020

Do trzech razy sztuka - przecinki

1) Dzień dobry,
Które zdanie jest poprawne?:
Czego się nauczyliśmy budując zespoły specjalistów dla korporacji oraz dlaczego to może być ważne dla Twojej firmy w okresie po Covid 19?
czy:
Czego się nauczyliśmy, budując zespoły specjalistów dla korporacji oraz dlaczego to może być ważne dla Twojej firmy w okresie po Covid 19?

2) Witam. Czy w podanym wyrażeniu przecinek został użyty poprawnie?
Nie zrozumie, kto nie stracił.
Dziękuję. Pozdrawiam.

3) Dzień dobry,
uprzejmie proszę o rozwianie wątpliwości, czy w poniższym zdaniu przecinki zostały właściwie umieszczone:
Zdobyte wykształcenie oraz wieloletnie doświadczenie w tym zakresie przekonało mnie, że sprawna i skuteczna komunikacja, budująca zaufanie i zaangażowanie odbiorcy, to klucz do sukcesu firmy.

1) Poprawniejsze pod względem interpunkcyjnym jest zdanie drugie: "Czego się nauczyliśmy, budując zespoły specjalistów dla korporacji oraz dlaczego to może być ważne dla Twojej firmy w okresie po Covid 19?". Jednak występujący w nim imiesłowowy równoważnik zdania "budując zespoły specjalistów dla korporacji" wymaga wyodrębnia przecinkiem także po wyrazie "korporacji": "Czego się nauczyliśmy, budując zespoły specjalistów dla korporacji, oraz dlaczego to może być ważne dla Twojej firmy w okresie po Covid 19?".
2) Przecinek w zdaniu "Nie zrozumie, kto nie stracił" został postawiony poprawnie. Oddziela zdanie nadrzędne "nie zrozumie" od zdania podrzędnego "kto nie stracił".
3) W podanym zdaniu przecinki mogą jak najbardziej pozostać w tych miejscach, które Pani zaproponowała. Gdyby Pani intencja komunikacyjna była nieco inna, można by opuścić przecinki wyodrębniające dopowiedzenie "budująca zaufanie i zaangażowanie odbiorcy".

Poradnia

25.04.2020

Interpunkcja w tytule książki

Uczennica miała napisać charakterystykę Bilba z książki pt."Hobbit czyli tam i z powrotem"- tytuł książki nie ma przecinka po słowie Hobbit, ani na stronie tytułowej, ani na żadnej innej. Wiem, że są wydania z przecinkiem, ale nieliczne. Niestety uzyskała obniżoną ocenę, gdyż nie postawiła przecinka po słowie Hobbit. W książce nie ma po tym słowie przecinka, a uczennica tytuł zacytowała i użyła cudzysłowu. Czy słusznie miała obniżoną ocenę z charakterystyki? Czy możemy poprawiać błędy, które dostrzeżemy w tytule książki gdy używamy cudzysłowu? Proszę o odpowiedź.

Jako poradnia językowa nie zajmujemy się ocenami szkolnymi, zasadami ich wystawiania i kryteriami ocen. Jeśli pyta Pani o same zasady zapisu, to należy sięgnąć do zasad polskiej interpunkcji. Jest to zasada 377 ("Zasady pisowni i interpunkcji"), którą przytaczamy:
[377] 90.G.2.
Przed spójnikami przeciwstawnymi a, ale, lecz, tylko oraz synonimicznymi (czyli, to znaczy, to jest, innymi słowy) stawiamy przecinek, np.
Mogłem tam pójść, ale po co?
Prawda zwyciężyła, a nie fałsz.
Jestem zamiłowanym podróżnikiem, czyli globtroterem.
Z przytoczonej zasady jasno wynika, że przed "czyli" należy postawić przecinek. Druga sprawa to konwencja zapisu tytułów na okładkach książek i ich stronach tytułowych, która rządzi się określonymi prawami. W tytule "Hobbit, czyli tam i z powrotem", umieszczonym na okładce lub stronie tytułowej w postaci złamanej - w dwóch liniach (Hobbit / czyli tam i z powrotem), nie stawia się przecinka, jeśli to łamanie wypada w jego miejscu. Tytuł na okładkach często jest jest złamany w następujący sposób:
Hobbit
czyli tam i z powrotem
Takie łamanie zwalnia wydawcę książki z postawienia przecinka po słowie Hobbit, ale nie zwalnia ucznia z jego zapisania.

Poradnia

07.04.2020

Nie dość, że ..., to jeszcze - przecinki

Dzień dobry! Moje pytanie dotyczy przecinków w zdaniu: "Ten hotel jest nie dość, że drogi, to jeszcze brudny". Czy należy postawić przecinki przed "że" oraz "to"?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.

Przecinki przed "że" i "to" są potrzebne ze względów składniowych i znaczeniowych. Wypowiedzenie jest zbudowane na bazie konstrukcji "nie dość, że …. , to jeszcze", w której przecinki wyodrębniają kolejne części składowe.

Poradnia