Poradnia

Pytania i odpowiedzi

kategoria: Nazwy własne

08.09.2020

O ulicy Uśmiech lasu w Ciasnem

Witam, w dokumentach i na mapach zasadniczych nazwa naszej ulicy to Uśmiech lasu, miejscowość to Ciasne. Czasami w dokumentach urzędnicy piszą ul. Uśmiechu lasu we wsi Ciasne. Jeśli nazwa własna to ul. Uśmiech lasu to czy ul. Uśmiechu lasu to nie inna ulica? Zamieszkała przy ul. Uśmiech lasu czy przy ul. Uśmiechu lasu? W Ciasnem czy we wsi Ciasne?? Z góry dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam

W dokumentach oficjalnych (urzędowych) nazwa ulicy powinna występować w jednej, ustalonej postaci. Na tę postać wskazuje m.in. tabliczka z nazwą ulicy umieszczana na budynkach. W tym wypadku nazwa ma postać mianownika (Uśmiech lasu), co komplikuje sposób jej użycia. Niemniej jednak poprawny zapis nazwy ulicy powinien odpowiadać formie, którą nadano ulicy, jest to ul. Uśmiech lasu.
Jeśli chodzi o zwrot „zamieszkała przy...”, to w komunikacji potocznej obie formy są dopuszczalne, czyli: mieszkam przy ulicy Uśmiech lasu lub przy ulicy Uśmiechu lasu. W komunikacji oficjalnej, urzędowej wariantywność nazwy może prowadzić do niejednoznacznego odczytania formy podstawowej nazwy (ul. Uśmiech lasu czy ul. Uśmiechu lasu?). Dobrym rozwiązaniem jest używanie wyrażenia "przy ulicy", które pozwoli na zapis nazwy w mianowniku (przy ul. Uśmiech lasu).
Jeśli chodzi o nazwę miejscowości, to używana forma może zależeć od sytuacji komunikacyjnej. W języku urzędowym występują konstrukcje typu: w „mieście + nazwa w mianowniku”, „we wsi + nazwa w mianowniku”, czyli we wsi Ciasne. Główną motywacją takiego użycia jest unikanie odmiany nazwy i tym samym unikanie stosowania jej form obocznych. Ponadto taką konstrukcję cechuje swego rodzaju oficjalność, standaryzacja typowa dla tekstów urzędowych.
Trzeba jednak podkreślić, że forma „mieszkam w Ciasnem” jest jak najbardziej poprawna. Może być używana w tekstach urzędowych i w komunikacji potocznej.

Poradnia

07.09.2020

Odmieniamy nazwisko Sprycha

Szanowni Państwo!
Bardzo proszę o potwierdzenie bądź wskazanie poprawnej formy odmiany nazwiska "Sprycha". Czy forma poprawna celownika to Sprysze?
Będę wdzięczna za pomoc.

Odpowiadając na Pani pytanie, podajemy wzór odmiany nazwiska Sprycha:
mianownik Sprycha
dopełniacz Sprychy
celownik Sprysze
biernik Sprychę
narzędnik Sprychą
miejscownik Sprysze.
Forma celownika, podobnie jak miejscownika, ma postać Sprysze.
Pełny wzór odmiany - w liczbie pojedynczej i mnogiej - można też zobaczyć w Słowniku gramatycznym języka polskiego, który jest dostępny online (http://sgjp.pl/leksemy/#1084279/Sprycha).

Poradnia

07.09.2020

O wsi Gady. Jak odmieniać nazwę wsi?

Dzień dobry! Mieszkam od niedawna w pięknej wsi Gady. Obecnie trwa tam żywa dyskusja dotycząca odmiany nazwy miejscowości w kontekście przypadków zależnych ( np. jadę : do Gad czy do Gadów?). Nazwy miejscowości używam od dawna, gdyż mieszkałam jako dziecko w pobliskiej wsi. Wszyscy używali formy "Gadów". Tak też mówią rdzenni mieszkańcy (uzus językowy). Napływowi posługują się formą "Gad", zgodnie z zasada odmiany nazw miejscowych będących rzeczownikami w liczbie mnogiej. Którą nazwę należy preferować i jak zażegnać spór w Gadach miedzy gadzianami?
Będę wdzięczna za odpowiedź!
gadzianka

Wydaje się, że niepotrzebnie Państwo toczą spór o sposób odmiany. Język ma to do siebie, że dopuszcza używanie form równoległych, wariantywnych, tak jak w wypadku odmiany rzeczowników pospolitych. Na przykład dopełniacz rzeczownika pokój ma dwie formy: pokojów oraz pokoi. Można używać jednej formy albo drugiej.
Wracamy jednak do pytania. Zgodnie z opublikowanym na stronach gov.pl Urzędowym wykazem nazw miejscowości(z 2012 r.), podającym wzór odmiany nazw miejscowych, miejscowość Gady (położona w warmińsko-mazurskim) powinna przyjmować w dopełniaczu formę Gad. Taką formę podaje również Słownik gramatyczny języka polskiego (sgjp.pl). I właśnie ta forma dopełniacza Gad powinna być używana w obiegu oficjalnym. W obiegu nieoficjalnym, w języku potocznym można bez obawy używać formy Gadów, zgodnej z przyjętym w okolicy uzusem językowym.

Poradnia

07.09.2020

Zaproszenie - jak odmienić nazwisko Szabla?

Dzień dobry,
zwracam się do Państwa z pytaniem, czy nazwisko Szabla powinno zostać odmienione w momencie, kiedy pragniemy z narzeczonym zaprosić na ślub małżeństwo. Zapraszamy Annę i Jana Szabla/ Szablów ?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku

Oczywiście, nazwisko Szabla należy odmienić i zaprosić na ślub Annę i Jana Szablów.

Poradnia

29.05.2020

odmiana imienia Bruno

Szanowni Państwo,
własnie urodziłam syna, któremu dałam na imię Bruno. Chciałabym wiedzieć jak dokładnie brzmi odmiana tego imienia przez przypadki.To dość kłopotliwe dla członków dalszej rodziny. A ja nie wiem, czy słusznie poprawiam ich, mówiąc, że rozmawiamy o Brunonie, a nie Brunie? I jak powinnam zwracać się do syna w wołaczu? Czy używać formy Bruno czy Brunon? Pomóżcie!!!

Szanowna Pani,
imię Bruno w odmianie zmienia swoją postać i przyjmuje temat rozszerzony o -n- we wszystkich przypadkach poza mianownikiem i wołaczem. Odmiana jest następująca:
mianownik Bruno
dopełniacz Brunona
celownik Brunonowi
biernik Brunona
narzędnik(z) Brunonem
miejscownik (o) Brunonie
Wołacz Bruno albo Brunonie
Odmianę imienia Bruno podają słowniki, m.in. Słownik gramatyczny języka polskiego dostępny online (http://sgjp.pl/leksemy/#19933/Bruno).
Tego rodzaju odmiana z rozszerzeniem o -n- dotyczy niektórych imion zakończonych na -o: Bruno, Iwo, Hugo. Odmiana z tematem rozszerzonym ma charakter wzorcowy, stosowana jest w polszczyźnie starannej, oficjalnej. W komunikacji nieoficjalnej często pojawiają się formy krótsze (Bruna, z Brunem), a nawet nieodmienność omawianej grupy imion.

Poradnia

27.04.2020

Nazwiska w zaproszeniach

Dzień dobry,
przygotowuję zaproszenia i mam pewne problemy. Chodzi o odmianę nazwisk.
Mam zaszczyt zaprosić:
Beatę, Thomasa, Luisę i Anthoninę Werthmann’owie (Werthmann)
Karolinę i Tomasza Hanusejów (Hanusej)
Marzenę i Piora Hadów (Hada)
Patrycję i Tomasza Borzęckich (Borzęcki)
Wojciecha i Annę Śmierciaków (Śmierciak)
Stanisława Puta (Put)
Przemysława Śmierciaka (Śmierciak)
Justynę i Szymaona Chowańców (Chowaniec) a na kopercie Chowańcowie?
Karolinę i Łukasza Kuzielów (Kuziel)
Z góry dziękuję za udzieloną pomoc.
Pozdrawiam

Prawie wszystkie podane przez Panią formy nazwisk są właściwie zapisane. Korekty wymaga jedynie forma nazwiska: Werthmann - Beatę, Thomasa, Luisę i Anthoninę Werthmannów. W wypadku tego nazwiska nie używamy apostrofu, ponieważ wymawiamy końcową głoskę "n".; w mianowniku l.mn. forma nazwiska ma postać Werthmannowie, ale na zaproszeniu powinna się znaleźć w formie Werthmannów.
Pozostałe nazwiska zapisała Pani poprawnie, używając dopełniacza oraz mianownika (Chowańcowie).

Poradnia

25.04.2020

Nazwisko Jaki - odmiana

Proszę o poradę dotyczącą nazwiska Jaki.
Czy nazwisko należy odmienić?
Idę z Adamem Jaki czy Jakim?

Oczywiście, każde nazwisko męskie odmieniamy, rażącym błędem byłoby zachowanie nazwiska w formie nieodmiennej. Nieliczne przypadki nieodmienności dotyczą nazwisk obcego pochodzenia, które trudno włączyć w polskie wzory odmiany.
Nazwisko Jaki przyjmuje w narzędniku formę Jakim (z Adamem Jakim).

Poradnia