Poradnia

Pytania i odpowiedzi

kategoria: Wymowa

18.06.2019

Jak należy wymówić wyraz patriotyzm?

Szanowni Państwo, proszę o wskazanie, jak należy wymawiać poniższe słowa: 1) patriotyzm — [patriotysm] czy [patryjotysm] 2) Austriak — [austriak] czy [austryjak] 3) Gabriela — [gabriela] czy [gabryjela] 4) kiełbasa — [kiełbasa] czy [kieubasa]. Czy w wyrazach kwalifikacje i eliminacje opuszcza się w wymowie sylaby? Z góry dziękuję za odpowiedź.

Zgodnie z zaleceniami Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod red. A. Markowskiego przytoczone przez Pana słowa powinno się wymawiać w sposób następujący:
1) patriotyzm [patrjotysm] albo [patrjotyzm]; wymowa [patryjotysm] kwalifikowana jest jako przestarzała,
2) Austriak [austryjak], wymowa [austrjak] jest z kolei kwalifikowana jako rzadka,
3) Gabriela [gabrjela], wymowa [gabryjela] jest już przestarzała,
4) kiełbasa [kiełbasa], przy czym ł nie oznacza głoski przedniojęzykowo-zębowej, lecz u niezgłoskotwórcze.
Staranna wymowa wyrazów "kwalifikacje i eliminacje" wymaga artykulacji wszystkich sylab i nieopuszczania żadnej z nich. Wyrazy wymawia się w następujący sposób (w uproszczonym zapisie): kwalifikacje [kfalifikacje] i eliminacje [eliminacje].

Poradnia

11.04.2019

Jak wymawia się słowa patriotyzm i Gabriela?

Szanowni Państwo, proszę o wskazania, jak należy wymawiać poniższe słowa:
1) patriotyzm - [patriotysm] czy [patryjotysm] 2) Austriak - [austriak] czy [austryjak] 3) Gabriela - [gabriela] czy [gabryjela] 4) kiełbasa - [kiełbasa] czy [kieubasa].
Jak wymawia się słowa kwalifikacje i eliminacje - [kwalifikacje] i [eliminacje] czy [kwalfikacje] i [elminacje]. Z góry dziękuję za odpowiedź.

Zgodnie z zaleceniami "Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN" pod red. A. Markowskiego przytoczone przez Pana słowa powinno się wymawiać w sposób następujący:
1) patriotyzm [patrjotysm] albo [patrjotyzm]; wymowa [patryjotysm] kwalifikowana jest jako przestarzała,
2) Austriak [austryjak], wymowa [austrjak] jest z kolei kwalifikowana jako rzadka,
3) Gabriela [gabrjela], wymowa [gabryjela] jest już przestarzała,
4) kiełbasa [kiełbasa], przy czym ł nie oznacza głoski przedniojęzykowo-zębowej, lecz u niezgłoskotwórcze.
Staranna wymowa wyrazów kwalifikacje i eliminacje wymaga artykulacji wszystkich sylab i nieopuszczania żadnej z nich. Wyrazy wymawia się w następujący sposób (w uproszczonym zapisie): kwalifikacje [kfalifikacje] i eliminacje [eliminacje].

Poradnia

22.02.2019

Przyimek "z" czy "ze" przed skrótowcem SPE?

Mam następującą wątpliwość: jakiej formy przyimka (z czy ze) należy używać przed skrótowcem "SPE" oznaczającym "specjalne potrzeby edukacyjne", który przez profesjonalistów wymawiany jest głoskowo jako "spe"? Będę wdzięczna za pomoc.

Zgodnie z normą językową przed wyrazami rozpoczynającymi się od spółgłoski: s, z, ś, ź, sz, rz, ż, po której następuje inna spółgłoska oraz przed wyrazami rozpoczynającymi się od kilku spółgłosek używa się przyimka o postaci rozszerzonej - "ze". Poprawna forma podanego przez Panią połączenia ma więc postać "ze SPE".

Poradnia

11.02.2019

Akcent w wyrazach idea i liceum

Jak powinny być akcentowane wyrazy: liceum i idea?


To pytanie było już wielokrotnie zadawane i doczekało się wielu odpowiedzi dostępnych na stronach internetowych (np. Poradni PWN). Ponieważ nie zaszły zmiany w akcentowaniu wyrazów liceum, idea, potwierdzamy podawany w odpowiedziach stan rzeczy. A zatem oba wyrazy mają akcent typowy dla języka polskiego (paroksytoniczny) i powinna być w nich akcentowana przedostatnia sylaba od końca (w liceum - sylaba "ce", w idea - sylaba "de"). W drugim z wymienionych wyrazów (idea) możliwe jest także akcentowanie trzeciej sylaby od końca, akcent przypada wówczas na nagłosowe i-.

Poradnia

27.09.2018

Titanic - kłopoty z wymową

Czy wypowiadając nazwę własną Titanic, można dopuścić formę Tytanik, czy zawsze należy mówić Titanik?

Pani pytanie dotyczy złożonego problemu: adaptacji fonetycznej obcych nazw własnych w polszczyźnie. Przyjęcie określonej formy wymowy często nie jest jednoznaczne, bo nakładają się na siebie zasady wymowy języka obcego i języka polskiego. Jeśli chodzi o Titanic, poprawna wymowa to: Titanik, a więc wymowa bliska zapisowi. Wymowa ta jest tylko w niewielkim stopniu zbliżona do wymowy oryginalnej, dlatego mogą pojawiać się warianty fonetyczne, do których należy forma Tytanik. Taka wymowa wynika zapewne z faktu, że w polszczyźnie grupa głoskowa „ti” występuje sporadycznie, częstsza jest grupa „ty”. Odradzamy wymowę oryginalną bądź bliską oryginalnej [tajtenik].

Poradnia