Poradnia

Wątpliwości, które Pani przedstawia dotyczą rzeczowników męskich znaczeniowo nieżywotnych. Jeśli chodzi o wzorcowe formy biernika liczby pojedynczej, to powinny przyjmować końcówkę taką samą, jak w mianowniku, podczas gdy rzeczowniki żywotne przyjmowały końcówkę dopełniacza. To rozgraniczenie dziś nie jest już jednak podstawą oceny normatywnej.
Generalnie formy równe dopełniaczowi nie są traktowane obecnie jako niepoprawne, choć nie dotyczy to wszystkich rzeczowników nieżywotnych. Decyduje o tym zarówno kontekst użycia danego rzeczownika (tekst pisany – mówiony, oficjalny – nieoficjalny), jak i (przede wszystkim) sam rzeczownik, tzn. stopień jego utrwalenia w określonej formie w zwyczaju społecznym (uzusie). Za wzorcowe, w sytuacjach oficjalnych, uznaje się formy z końcówką mianownika w bierniku, np. „poproszę kotlet”. Niektóre z rzeczowników mają formy oboczne, które można uznać za poprawne, forma dopełniaczowa w bierniku wnosiłaby jedynie pewien odcień potoczności, np. „poproszę kotlet” – „poproszę kotleta”. Inne z kolei rzeczowniki zachowują w bierniku formę mianownikową, np. „napisać list”. Najlepszym przykładem jest tu porównanie podobnych znaczeniowo konstrukcji z rzeczownikami „mejl” i „list”: zwyczaj społeczny usankcjonował, jak się zdaje, przewagę konstrukcji „napisać mejla”, „napisać esemesa”, ale nie dopuszcza konstrukcji „napisać lista”.
Ta swoista rywalizacja końcówki mianownikowej i dopełniaczowej w bierniku rzeczowników męskich nieżywotnych jest więc zjawiskiem aktualnym, dynamicznym i pod względem normatywnym niejednoznacznym, wymagającym jednostkowego rozpatrywania użyć konkretnego rzeczownika. Dla rzeczowników wymienianych przez Panią w przykładach („szampana, kurczaka, kotleta”) przewagę mają formy z końcówką -a i mogą być one traktowane co najmniej na równi z formami z końcówką mianownikową w bierniku. Dodatkowo w wypadku rzeczownika „kurczak” końcówka -a wiąże się z tzw. dopełniaczem partytywnym (cząstkowym), który oznacza część czegoś, trochę; tu – potrawę z części kurczaka. Podobnie z rzeczownikiem „szampan” – jeśli chodzi o całość (butelkę), to „poproszę szampan”, natomiast jeśli pewną ilość, trochę, to raczej „poproszę szampana”.

W podanych przykładach pojawiły się dwa różne typy nazw, do których stosuje się inne reguły ortograficzne. Słowo "wolnoobrotowa" jest przymiotnikiem złożonym, który ma postać jednego wyrazu. Nie można w jego zapisie oddzielić cząstki wolno-. Z kolei konstrukcje "wolno stojący" i "wolno stojąca" składają się z przysłówka "wolno" i imiesłowu przymiotnikowego "stojący". W tym wypadku reguła ortograficzna nakazuje pisownię rozdzielną przysłówka i imiesłowu przymiotnikowego. Jednocześnie wskazuje na możliwość odstępstw - gdy te dwa człony cechuje znaczna łączliwość, gdy oznaczają stałą właściwość przedmiotu, do którego się odnoszą, można je pisać łącznie. W takich wypadkach zapis łączny jest uzasadniony komunikacyjnie (także semantycznie), np. "lekkostrawny", "słabowidzący". Ocena stopnia łączliwości tego rodzaju połączeń może być subiektywna.
Dyskusje wokół omawianego problemu ortograficznego toczą się od dawna, m.in. ich świadectwem są pytania kierowane do innych poradni (np. Poradnia językowa PWN). Odsyłamy do prześledzenia odpowiedzi, nasze stanowisko jest bowiem tożsame.

Zawarte w pytaniu wątpliwości rozstrzygają definicje słownikowe: koralowiec «zwierzę morskie, zazwyczaj pięknie ubarwione, wytwarzające wapienny lub organiczny szkielet, tworzące rafy koralowe i wyspy» (https://sjp.pwn.pl/sjp/koralowiec;2473963.html).
Zatem zgodnie z definicją „koralowiec” (częściej w liczbie mnogiej) jest rzeczownikiem żywotnym i będzie się odmieniał zgodnie z wzorem odmiany rzeczowników męskich żywotnych:
- w liczbie pojedynczej
(mianownik) koralowiec, (dopełniacz) koralowca, (celownik) koralowcowi, (biernik) koralowca, (narzędnik) koralowcem, (miejscownik) /o/ koralowcu, (wołacz) koralowcu,
- w liczbie mnogiej
(mianownik) koralowce, (dopełniacz) koralowców, (celownik) koralowcom, (biernik) koralowce, (narzędnik) koralowcami, (miejscownik) /o/ koralowcach, (wołacz) koralowce.

Przy tego rodzaju wątpliwościach (dotyczących znaczenia wyrazów) warto zawsze sięgnąć do słowników (są dostępne także w wersji elektronicznej). Definicje słownikowe wskazują, że wymieniane rzeczowniki różnią się zakresem znaczeniowym, szczegółową treścią:
- wymiana `zastąpienie jakiejś rzeczy inną` (http://sjp.pwn.pl/sjp/wymiana;2539802.html)
- demontaż `rozkładanie maszyn, urządzeń na części lub zdejmowanie z miejsc, w których były zamontowane` (http://sjp.pwn.pl/sjp/demontaz;2554656.html)
A zatem, w podawanym przez Panią kontekście, nie można wyrazów wzajemnie zastąpić: demontaż nie jest tożsamy z wymianą, może jedynie poprzedzać zastąpienie zdemontowanej części inną, czyli jej wymianę.

To prawda, że słowa "kooperacja", "współpraca" i "współdziałanie" są synonimami. Jednak "kooperacja" jest używana w węższym zakresie niż pozostałe wyrazy, ze względu na nacechowanie oficjalne (teksty naukowe, publicystyczne, specjalistyczne itd.). Dlatego też w wypowiedzi potocznej (np. "dzieci w piaskownicy...") "kooperacja" jest stylistycznie nieuzasadniona i zaburza stylistyczną jednorodność wypowiedzi. Lepiej użyć nienacechowanych synonimów: "współpraca", "współdziałanie", a w wypadku form czasownikowych np. "robić coś wspólnie, razem" (np. "dzieci w piaskownicy razem budowały zamek z piasku").

Połączenie wyrazowe "wartość ujemna" jest poprawne: jako dosłowne, a także metaforyczne ukazanie nasilenia i osłabienia czegoś na skali, przez odniesienie do punktu mającego wartość zerową (neutralną). Jednak w przytoczonym zdaniu problem nie polega na użyciu połączenia "wartość ujemna", ale na zestawieniu go z wyrażeniem "potencjał poparcia" (potencjał w znaczeniu 'możliwość'). Potencjał w takim znaczeniu nie może być ujemny, może go co najwyżej nie być. W zdaniu występuje zatem błąd logiczny, wynikający ze sposobu połączenia znaczeń kolejnych wyrazów.
Dokonując skomplikowanych operacji myślowych i analizy sensu kolejnych części tego zdania, można się domyślać, że Partia B będzie miała coraz mniej zwolenników, ale to też niekoniecznie oznacza, że Partia A straci zwolenników po fuzji. Jednak z punktu widzenia komunikatywności wypowiedzi trudno uznać ją za poprawną: występują w niej zakłócenia jasności, zrozumiałości i logiki. A zatem, połączenie „wartość ujemna” nie jest w podanym zdaniu użyte poprawnie, bo – jak wyżej sygnalizujemy – nie może łączyć się z potencjałem poparcia.