Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Operuję maszynę czy operuję maszyną?

22.03.2019

Operuję maszynę czy operuję maszyną?

Szanowni Państwo, ostatnio podczas lekcji języka polskiego pojawił się problem z użyciem i poprawną odmianą wyrażenia operować maszynę. Czy można operować maszynę? Według słownika PWN operować oznacza między innymi 'posługiwać się czymś', w tym wypadku maszyną. Jeśli ten zwrot jest poprawny, to czy jego odmiana w zdaniu będzie wyglądała w następujący sposób? Był zajęty operowaniem maszyny produkującej biały pył. Sprawdziłam odmianę przez przypadki wyrazu maszyna i w dopełniaczu, odmienia się on: operowaniem (kogo? czego?) maszyny. Niektórzy jednak uważają, że poprawną formą jest: Był zajęty operowaniem maszyną produkującą biały pył. Czyje rozumowanie jest poprawne?

Słownik języka polskiego podaje następujące znaczenia czasownika operować (https://sjp.pwn.pl/sjp/operowac;2569832.html):
1. «przeprowadzać operację chirurgiczną»
2. «działać w jakimś miejscu lub na jakimś terenie»
3. «posługiwać się czymś»
4. «dokonywać transakcji finansowych»
5. «przeprowadzać akcję bojową»
6. «o słońcu: grzać, oświetlać jakieś miejsce»
W zależności od znaczenia czasownika łączący się z nim rzeczownik przyjmuje określoną formę (występuje w formie określonego przypadka). Czasownik "operować " w znaczeniu 'posługiwać się czymś' wymaga, aby rzeczownik występował w narzędniku (operować czym?). Natomiast gdy chodzi o czasownik "operować" w znaczeniu 'przeprowadzać operację chirurgiczną', to rzeczownik przyjmuje formę biernika (operować kogo?).
A zatem poprawną postacią zwrotu jest: "operować (czym?) maszyną".

Poradnia