Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Orlę, lisię ... - o nazwach młodych zwierząt

24.04.2019

Orlę, lisię ... - o nazwach młodych zwierząt

Witam! Jeżeli młody lis to lisię, a młody orzeł to orlę, to czy młody gil (gatunek ptaka) to gilę? Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.

System języka polskiego dysponuje przyrostkiem -ę, który tworzy nazwy istot młodych. Nazwy te można potencjalnie utworzyć od każdego rzeczownika oznaczającego żywą istotę. Częściej używa się tego typu nazw w liczbie mnogiej (z tematem rzeczownika rozszerzonym o -ęta), np. kocięta, szczenięta, prosięta. W efekcie, na skutek przekształceń tematu z -ęta (kocię - kocięta), powstał przyrostek –ątko, który tworzy nazwy istot młodych w liczbie pojedynczej, mające dodatkowe zabarwienie ekspresywne.
Jeśli przełożymy możliwości tkwiące w systemie języka na konkretny przykład „gil”, to można utworzyć następujące formy: „gilę” (l. pojedyncza), „gilęta” (l. mnoga), „gilątko” (l.pojedyncza; ekspresywnie o młodym gilu). Pozostaje jednak pytanie o funkcjonalność tych form, tzn. ich czytelność znaczeniową. Z komunikacyjnego punktu widzenia znacznie korzystniejsze jest użycie formy opisowej „młody gil” niż „gilę”.

Poradnia