Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Rondo i dworzec, czyli o nazwach obiektów

06.01.2019

Rondo i dworzec, czyli o nazwach obiektów

Zawsze mam dylemat, jaki jest poprawny zapis nazw dworców kolejowych i autobusowych, np. Dworzec Centralny, Dworzec Północny, Dworzec Kaliski. Czy słowo „dworzec” powinniśmy zapisywać wielką literą? Istnieje zasada, że jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, a także obiektów i budowli zapisujemy wielkimi literami. Jednak jeśli stojący na początku wyraz jest rzeczownikiem pospolitym oznaczającym rodzaj tego obiektu (bardzo często spotykane w przypadku ulic, np. ulica Narutowicza) i nie jest to wyraz „Aleje” (np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, ale już aleja Włókniarzy w Łodzi), wyraz ten zapisujemy małą literą.

Ciekawy przypadek dotyczy rond. Często zdarza się, że skrzyżowanie ulic lub węzeł drogowy ma w swojej nazwie słowo „rondo”, mimo że w rzeczywistości rondem nie jest. W Łodzi mamy np. Rondo Powstańców 1863 r., które w ogóle ronda nie przypomina. Istniało też, na przykład, rondo Inwalidów, na którym, bez większej przebudowy (i tak kształtem przypominało ono bardziej zwykłe skrzyżowanie, niż rondo), zmieniono organizację ruchu tak, że obecnie nie jest już ono rondem, lecz zwykłym skrzyżowaniem. Nie wiem, czy robię to słusznie, ale sam mam zwyczaj zapisywania słowa „rondo” małą literą w nazwach tych skrzyżowań, które rzeczywiście są rondami, a wielką literą w nazwach tych skrzyżowań, które rondami są tylko z nazwy – czyli np. w nazwie „rondo Inwalidów” zapisywałem ją małą literą, gdy to skrzyżowanie było jeszcze rzeczywiście rondem, a obecnie zapisuję ją wielką literą: Rondo Inwalidów. Czy w związku z powyższym w nazwach takich, jak „dworzec Północny” słowo „dworzec” powinniśmy zapisywać jednak małą literą: dworzec Północny, dworzec Fabryczny, dworzec Kaliski, dworzec Centralny?

Słusznie Pan zauważył, że przepisy ortograficzne nakazują zapis małą literą rzeczownika pospolitego, znajdującego się na początku jedno- lub wielowyrazowej nazwy obiektu lub budowli. Niemniej w wypadku nazw tego rodzaju oprócz normy ortograficznej istotny jest również zwyczaj językowy, czy szerzej tradycja językowa jej zapisywania. Zgodnie z tradycją językową podane przez Pana nazwy dworców zapisuje się wielkimi literami. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zapisać je w inny sposób, zgodnie z regułą ortograficzną, np. dworzec Centralny.
Ciekawa jest motywacja zapisywania przez Pana nazwy rondo w kilkuwyrazowych nazwach skrzyżowań. Nie wydaje się jednak wystarczającym uzasadnieniem do różnicowania zapisów tego rodzaju. Co więcej, nie możemy się zgodzić, że łódzkie rondo Powstańców 1863 r. nie przypomina ronda. Nazwa rondo odnosi się nie tylko do samego skrzyżowania o określonych regułach poruszania się po nim, ale również do placu przy takim skrzyżowaniu. Wewnątrz, jeśli można tak powiedzieć, skrzyżowania znajduje się właśnie taki kolisty plac, podobny charakter ma rondo Inwalidów. Widać to bardzo dobrze na mapach (zdjęciach) Google robionych z lotu ptaka (https://www.google.com/maps).

Poradnia