Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Sprząc się czy sprzysiąc się przeciwko?

18.06.2019

Sprząc się czy sprzysiąc się przeciwko?

Szanowni Państwo, Będę wdzięczny za rozstrzygnięcie, czy poprawne jest następujące zdanie (użyte w języku pisanym, np. w mailu albo pracy naukowej, tudzież w SMS-ie):
'Kaszubi sprzęgli się przeciwko Ślązakom'. Chodzi przede wszystkim o użycie zwrotu 'sprzęgli się' w łączności ze słowem 'przeciwko', nie mówiąc o reszcie wymogów, głównie ortograficznych i znaczeniowych.

Zacytowane w pytaniu zdanie nie jest poprawne z uwagi na zastosowaną konstrukcję „sprzęgli się przeciwko”, którą odnosi się w tym zdaniu do osób.
Czasownik „sprząc” (jak podają słowniki języka polskiego) oznacza:
1. złączyć coś z czymś w pewną całość, zetknąć coś z czymś; zespolić;
2. w jeździectwie: złączyć w jednym zaprzęgu parę, czwórkę lub więcej koni, wołów;
3. przenośnie: skorelować ze sobą jakieś działania, czynności.
Natomiast „sprząc się” (sprzęgnąć się — sprzęgać się) ma znaczenie `połączyć się, wejść w ścisły związek'.
Norma leksykalna nie przewiduje użycia tego czasownika w połączeniu z podmiotem osobowym, a tym bardziej w konstrukcji z „przeciwko”. Przyimek „przeciwko” występuje w poprawnym połączeniu z czasownikiem „sprzysiąc się” (sprzysięgnąć się - sprzysięgli się) w znaczeniu `zjednoczyć się przeciwko komuś pod przysięgą, zawiązać spisek`. Przypuszczamy więc, że doszło tutaj do niezamierzonej wymiany czasownika, być może wynikającej z podobieństwa brzmieniowego wyrazów i po części semantycznego. W związku z tym przytoczone zdanie nie powinno być używane w żadnym typie tekstów oficjalnych, standardowych.

Poradnia