Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Trakiszki, Prudziszki, Gulbieniszki, Szypliszki. Jedziemy do...?

04.11.2019

Trakiszki, Prudziszki, Gulbieniszki, Szypliszki. Jedziemy do...?

Dzień dobry, mam kłopot ze znalezieniem normy dla odmiany w dopełniaczu rzeczowników występujących tylko w liczbie mnogiej i będących nazwami własnymi wsi na Suwalszczyźnie: Trakiszki, Prudziszki, Gulbieniszki. Rzeczowniki te albo nie mają końcówki w dopełniaczu albo pojawia się "e" ruchome.
Słownik poprawnej polszczyzny reguluje odmianę tylko niektórych nazw miejscowych w plurale tantum: Suwałki - Suwałk, Szypliszki - Szypliszk, Pudliszki - Pudliszek. Jaka jest natomiast poprawna odmiana mniej znanych wyrazów:Trakiszki, Gulbieniszki, Prudziszki, Burbiszki, Zaboryszki, Ejszeryszki?
W wykazie urzędowym (http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/urzedowy_wykaz_nazw_miejscowosci_2015.pdf) do każdej nazwy jest podana również forma w dopełniaczu, ale we wszystkich wyrazach znalazła się forma z e ruchomym poza jedynie Suwałkami.

Norma językowa dopuszcza dla nazw o podobnej budowie formy dopełniacza zarówno z "e" ruchomym (Pudliszki - Pudliszek), jak i bez (Suwałki - Suwałk). Gdy chodzi o odmianę konkretnej nazwy miejscowej, to istotne znaczenie ma jej struktura, a także zwyczaj społeczny (uzus), czyli utrwalony w danym środowisku sposób odmiany.
Analiza sposobów odmiany przytoczonych nazw miejscowych wskazuje, że nazwy o postaci plurale tantum (mające tylko formy liczby mnogiej), zakończone na -szki, mają z reguły w dopełniaczu "e" ruchome (-szek). Rzadziej używa się końcówki -ów, np. Bartoszki - Bartoszków, Gołuszki - Gołuszków. Zdarza się, że zwyczaj językowy decyduje o tym, która forma jest odpowiednia, np. Groszki - Groszek (warmińsko-mazurskie), Groszki - Groszków (łódzkie). Urzędowy wykaz nazw miejscowości, zawierający końcówki dopełniacza, poświadcza taki właśnie sposób tworzenia formy tego przypadka.
Podobne dane zawiera Słownik gramatyczny języka polskiego (wersja online: sgjp.pl) pod redakcją prof. Zygmunta Saloniego, który dla wymienionych przez Pana nazw miejscowych podaje pełną odmianę, w tym formy dopełniaczy na -szek. Nazwy miejscowe: Trakiszki, Gulbieniszki, Prudziszki, Burbiszki, Zaboryszki, Ejszeryszki mają w dopełniaczu "e" ruchome: Trakiszek, Gulbieniszek, Prudziszek, Burbiszek, Zaboryszek, Ejszeryszek.

Poradnia