Poradnia

Pytania i odpowiedzi

W Murckach czy na Murckach? Nazwy dzielnic z przyimkami

10.02.2020

W Murckach czy na Murckach? Nazwy dzielnic z przyimkami

Szanowni Państwo,
mam pytanie odnośnie do poprawnego połączenia przyimka z nazwą dzielnicy. Otóż internetowa poradnia językowa wskazuje, że nazwy dzielnic powinny być połączone z przyimkiem "na" - na Wilanowie, na Ochocie itp. Tymczasem w przypadku dzielnicy Katowic - Murcek - nie znalazłam takiej formy w żadnym z artykułów, które przejrzałam - jest lodowisko w Murckach, kościół w Murckach czy wiadukt w Murckach. Stąd pytanie - czy skoro wśród ludzi upowszechniła się forma "w Murckach", a nie "na Murckach", to właśnie taką można uznać za poprawną? Redaguję tekst o Murckach, w którym naprzemiennie występują obie formy i chciałabym go ujednolić, a nie wiem w którą stronę.
Z góry dziękuję za pomoc.

Rzeczywiście, dobór przyimka „w”, „na” zależy od tego, do jakiej kategorii znaczeniowej przypiszemy daną nazwę własną. Nazwa osiedla zazwyczaj łączy się z przyimkiem „na”, natomiast nazwa miasta (miejscowości) z przyimkiem „w”. Zdarza się, że obecne osiedla były kiedyś odrębnymi miejscowościami, a dopiero później włączone zostały w obręb większego miasta jako jego dzielnice. W takiej sytuacji świadomość wśród mieszkańców pierwotnego statusu obecnej dzielnicy, jej pierwotnej odrębności (samodzielności) wyraża się w stosowaniu przyimka „w”. Obecna dzielnica Katowic - Murcki była odrębnym miastem do połowy lat 70. Tak więc średnie pokolenie stałych mieszkańców dzielnicy doskonale pamięta ten status i odbiera konstrukcję „w Murckach” jako dobrze utrwaloną oraz używa jej do dziś. Nowi mieszkańcy dzielnicy Murcki, ale nie tylko, mogą nie znać tej historycznej odrębności i używać przyimka „na”’. Konstrukcja mieszkam na Murckach, jadę na Murcki jest również obecna, zwłaszcza w komunikacji mówionej; konstrukcja w Murckach wydaje się częstsza, bo pojawia się nie tylko w wypowiedziach mówionych, ale i pisanych.
Nie jest zatem możliwe jednoznaczne rozstrzygnięcie dotyczące użycia przyimka „w”, „na”, gdy chodzi o Murcki, ale też inne dzielnice, które zostały dość późno włączone w obręb Katowic, np. Bogucice, Panewniki (w Bogucicach, rzadko - na Bogucicach). Przed decyzją o wyborze przyimka w redagowanym tekście o Murckach należałoby wziąć m.in. pod uwagę jego tematykę (współczesną/ historyczną), charakter (oficjalny, naukowy, nieoficjalny) oraz wspomniany już uzus, czyli zwyczaj używania danej konstrukcji przez mieszkańców.

Poradnia