Do poprawnego działania, ta strona korzysta z plików cookies.
Dowiedz się więcejPoradnia
Pytania i odpowiedzi
Użycie spójnika "zarówno..., jak i..."
12.03.2020
Użycie spójnika "zarówno..., jak i..."
Szanowna Poradnio,
czy słusznie dopatruję się błędu w poniższym zdaniu - chodzi mi o miejsce partykuły zarówno: "Stanowi zarówno miernik wartości osobistych, jak i obywatelskich jednostki". Czy nie powinna być ona umieszczona dalej, tzn. między wartości a osobistych?
Dla pełnego obrazu przytaczam zdanie wraz z poprzedzającym je fragmentem: "Szczególnie mocno zaznacza się dość powszechny w tamtych czasach kult pracy. Praca stanowi zarówno miernik wartości osobistych, jak i obywatelskich jednostki, a więc jest swoistym wyznacznikiem patriotyzmu".
Czy nie lepiej byłoby zamiast konstrukcji zarówno, jak i... użyć spójnika i?
Domyślamy się, że autor zdania chce wyróżnić „wartości” , w związku z czym proponujemy przestawienie „zarówno” między słowa „miernik” i „wartości”, ewentualnie między „wartości” a „osobistych”. Jeśli użyjemy spójnika "zarówno..." po wyrazie "miernik" (przed słowem "wartości") to spójnik zyskuje dodatkową wartość stylistyczną, retoryczną, która też jest istotna w odbiorze zdania.
Miejsce spójnika nie jest bez znaczenia. W pierwszym wypadku zakładamy, że mamy do czynienia z elipsą słowa „wartości”, co decyduje o sensie tego zdania ("...zarówno wartości osobistych, jak i wartości obywatelskich ..."). W drugim wypadku zmienia się nieco sens zdania i w zasadzie spójnik złożony ("zarówno..., jak/jak i") staje się elementem czysto składniowym, niespecjalnie uzasadnionym funkcjonalnie. Mógłby być zastąpiony spójnikiem prostym „i”.
Problemu, który Panią nurtuje, nie da się ująć w ścisłe reguły, jest to kwestia pragmatyki wypowiedzi. Zatem ostateczna decyzja należy do Pani.
Poradnia