Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Nawra. Pałac nawrzański czy ...?

01.10.2018

Nawra. Pałac nawrzański czy ...?

Proszę o rozstrzygnięcie poniższej kwestii.
Mieszkam w Nawrze (od: Nawra). Przymiotnikiem miejscowym będzie zatem: "nawrzański" czy "nawrzyński"?
Jedna z poradni odpowiedziała, że "nawrzański"; w wielu źródłach tekstowych historycznych i prasowych odnalazłem wersję "nawrzyński". Dzisiaj odnalazłem urywek z tekstu pomorskiego historyka ks. A. Mańkowskiego, który używa formy "nawrzyński".
Czy możliwe jest, aby obie wersje były poprawne? W jednym z nekrologów (z 1911 roku) odnalazłem również wersję "nawrzeński", ta forma - przeczuwam - jest niepoprawna.

Forma przymiotnika od danej nazwy miejscowej zależy od kilku czynników. Po pierwsze, trzeba uwzględnić miejscowy zwyczaj używania określonej postaci przymiotnika, który wynika m.in. z okoliczności historycznych, pochodzenia nazwy Nawra. I w tym zakresie Pan jest ekspertem i zna Pan zapewne odpowiedź.
Po drugie, w przymiotnikach od nazw miejscowych (geograficznych) o strukturze głoskowej podobnej do nazwy Nawra i zakończeniu na -a najczęściej występuje sufiks -ański (rabczański, istebniański, odrzański, spartański). Analiza użyć przymiotnika od nazwy Nawra w różnych tekstach wskazuje na częstsze występowanie formy "nawrzański", a rzadsze "nawrzyński". Wobec powyższego można przyjąć, że obydwie formy są poprawne i mogą być używane jako warianty.
Z kolei jeśli wziąć pod uwagę starsze formy przymiotnika, o których Pan pisze, to trzeba zaznaczyć, że nie zawsze decydują o kształcie formy przymiotnika używanego współcześnie. Podlegają one zmianom wraz z rozwojem języka i ograniczeniem wpływu podłoża gwarowego.


Poradnia