Poradnia

1. Zgodnie z regułami odmiany nazwisk, Szmelter jako nazwisko słabo przyswojone w języku polskim (obcego pochodzenia), a ponadto mające określoną budowę (zakończone na -er), powinno przyjąć formę Szmeltera. Nazwiska na -er odmieniają się częściej z zachowaniem końcowego -e- (Kromer - Kromera) albo rzadziej z opuszczeniem -e- (np. Szuster - Szustra). Może się jednak zdarzyć, że zwyczajowo jest odmieniane w formie Szmeltra (zależy to m.in. od regionu, w którym mieszkają osoby o tym nazwisku; ponadto ważna jest również rodzinna tradycja odmiany nazwiska).
2. Wskazała Pani w swoim pytaniu czynniki, które bierzemy pod uwagę, rozstrzygając wątpliwości przy odmianie nazwisk dwuczłonowych męskich. Faktycznie, odmiana tego typu nazwisk wymaga sprawdzenia pierwszego członu - jeśli jest to nazwa herbowa lub zawołanie bojowe, a przy tym nie kończy się na -a, wówczas nie podlega odmianie (np. Korab-Brzozowskiego, ale: Nowiny-Konopki). Takie są zasady odmiany nazwisk dwuczłonowych. Kluczowa jest zatem kwestia ustalenia statusu nazwy Saryusz. Podaje Pani, że jest to przydomek, zatem obydwa człony nazwiska trzeba odmieniać.
W sytuacji braku pewności co do pochodzenia pierwszego członu nazwiska (nazwa herbu, zawołanie bojowe cy też inne) wydawnictwa poprawnościowe zalecają traktowanie jej jako odmiennej.