Poradnia

Pytania i odpowiedzi

Nazwy miejscowości Gródek, Nydek na Zaolziu - odmiana

10.03.2021

Nazwy miejscowości Gródek, Nydek na Zaolziu - odmiana

Szanowni Państwo!
Piszę do Państwa z "Głosu" - Gazety Polaków w Republice Czeskiej w związku z odwiecznym problemem Zaolziaków - chodzi o odmianę nazw miejscowości Gródek i Nydek. Tutaj nikt nie napisze w dopełniaczu "do Gródka/Nydka", wszyscy używają zwyczajowo "Gródku/Nydku" zgodnie z prawidłami czeskiej gramatyki. My w gazecie trzymamy się wersji z -a (zgodnie ze słownikiem i odmianą np. Gródek nad Dunajcem). A może jednak się mylimy i staramy na siłę nawracać Zaolzie?
Nasza czytelniczka napisała (cytujemy fragment):
"Moja rodzina pochodzi z Nydku, a nie z Nydka. I nie zgadzam się z tym, że obie wersje odmiany są poprawne. Poprawna jest tylko forma "z Nydku", "z Gródku", "z Frydku" [...]".
Chcielibyśmy poważnie podejść do problemu, stąd mój mail. Czy mogliby nam Państwo pomóc rozstrzygnąć tę kwestię?
Łączę wyrazy szacunku

Naszym zdaniem czytelniczka gazety słusznie wskazała na czynniki wpływające na wybór końcówki fleksyjnej i odpowiedniej formy dopełniacza podanych nazw miejscowych. Dla nazw miejscowych rodzaju męskiego w dopełniaczu w języku polskim mamy do wyboru dwie końcówki –a lub –u, co poświadcza przytoczona w dalszej części listu odmiana nazwy miejscowej Buk (Buku, Buka), jak i wielu innych.
O odmianie, w tym formie dopełniacza, decyduje nie tylko budowa wyrazu, ale i tradycja, miejscowy zwyczaj językowy (tzw. uzus). Za poprawne należy uznać to, co powszechnie używane w określonym środowisku, zgodne z tradycją, zwłaszcza wielowiekową. Polszczyzna Zaolzia ma charakter regionalny, podlega oddziaływaniu języka czeskiego, w związku z czym interferencje językowe nie są jej obce i mieszczą się w normie użytkowej. Jesteśmy zdania, że w wypadku nazw: Nydek, Gródek i Frydek, położonych na Zaolziu, należy używać form odmiany zgodnych z miejscowym zwyczajem językowym, a więc dopełniacza lp. o postaci: Nydku, Frydku, Gródku. Na marginesie dodamy, że miejscowość Frydek położona w powiecie pszczyńskim (w Polsce) ma również postać dopełniaczu Frydku.

Poradnia